Æнусы мгар Абайты Васо йæ цард снывонд кодта наукæйæн æмæ йæм стыр æвæрæн бахаста
Ацы аз 120 азы æххæст кæны нæ зындгонд æмзæххон, Уæрæсейаг ахуыргонд-филолог, ирайнаг æвзæгтæ иртасæг, бæстæзонæг, профессор æмæ хуымæтæг адæймаг Абайты Иваны фырт Васо райгуырдыл. Æнусы мгар Абайты Васо йæ цард снывонд кодта наукæйæн æмæ йæм стыр æвæрæн бахаста. Филологон наукæты доктор у 200 наукон куыстыты автор. Васо фæцарди 100 азы æмæ йæ царды фæстаг бонтæм дæр йæ зæрдæйы арфы хаста Хетæгкаты Къостайы уацмыстæ.
Советон æмæ Уæрæсейаг ахуыргонд-филолог, ирайнаг æвзæгтæ иртасæг, бæстæзонæг, профессор æмæ хуымæтæг адæймаг Абайты Иваны фырт Василий – Васо райгуырд 1900-æм азы Къобы, хуымæтæг бинонты хсæн. Лæппу куы рахъомыл, уæд йæ размæ бирæ дуæрттæ байгом сты. Сæ зонгæ тæ йын амыдтой кусæг дæсныйад райсынмæ училищæмæ бацæуын, фæлæ йæ мады зæрдæ æмбæрста йæ фыртæн æндæр хъысмæт кæй ис, уый.
Ахуыр кæнынмæ бæллиц фæмынæг 1920-йæм азы граждайнаг хæстыты аххосæй, фæлæ уæддæр йæ райгуырæн хъæуы куыста скъолайы. Уый фæстæ 5 ирыстойнаг лæппуйæ ацыдысты Уæрæсейы алы уæлдæр ахуыргæнæдтæм, се хсæн Абайты Васо дæр æмæ 1925-æм азы каст фæцис Ленинграды университеты æхсæнадон наукæты факультет. Куыста Советон Цæдисы наукæты академийы Кавказы историкон-археологон институты, 1930-æм азæй та Маррайы номыл институты.
Фыдыбæстæйы Стыр хæсты рæстæг куыста Цæгат æмæ Хуссар Ирыстоны наукон иртасæн институты, 1944-æм азæй уыд Цæгат Ирыстоны педагогон институты кафедрæйы сæргълæууæг. 1945-æм азы мыхуыры рауагъта «Нарты кадджыты» иртасæн куыст. Йæ сæйраг куыстытæй иу у 5 томы уагъд ирон æвзаджы историкон – этимологон дзырдуат. Бæрæг дзы кæны ирон æвзаджы истори индоевропейаг æмæ æндæр æвзæгтимæ куыд баст цæуы, уый. Мыхуыр кодта æвзаджы иумæййаг проблемæты тыххæй теоретикон иртæстытæ.
Æвзаг у адæмы хатты уыд æмæ миддуне йæм цас арфдæр ныккæсдзынæ, уыййас фылдæр базонæн ис йæ уидæгтæ, йæ истори, нацийы ахадындзинад загъта Абайты Васо æмæ нæ фæллад наукон æгъдауæй фылдæр иртасæн куыстыты фæрцы базонын чи стæм, цы стæм æмæ кæцæй рацæугæ стæм.
Æнусы карæн Абайты Васо йæ цард снывонд кодта наукæйæн æмæ йæм стыр æвæрæн бахаста. У 200 наукон куыстыты автор. Хуымæтæджы йын лæвæрд не рцыдысты ахæм кады нæмттæ, куыд – филологон наукæты доктор, Великобритани æмæ Ирландийы паддзахадон азиаг æхсæнады æцæг уæнг, Хельсинкийы Финно-Угорскы æхсæнады уæнг-корреспондент, РСФСРы æмæ Гуырдзыстоны наукæты сгуыхт кусæг, Советон Цæдисы паддзахадон премийы лауреат æмæ Цæгат Ирыстоны Хетæгкаты Къостайы паддзахадон премийы лауреат. Абайты Васо акаст йæ 100 азы сæрты æмæ йæ царды фæстаг уысыммæ дæр йæ зæрдæйы арфы хаста Хетæгкаты Къостайы уацмыстæ
