Компани «РусГидро» хæрзаудæн куыст кæны цалдæр хуызмæ гæсгæ.
Цæгат Ирыстоны байгом ног экологон къахвæндаг. Компани «РусГидро» хæрзаудæн куыст кæны цалдæр хуызмæ гæсгæ. Сæ иу у экологон. Уымæн æвдисæн ног маршрут. Æрдзы рæсугъд нывтæй дарддæр ма дзы базонгæ уæвæн ис цæрæгойты æмæ зайæгойты цымыдисаг дунеимæ. Цæмæй æфтауы дисы, уый тыххæй радзурдзæн Бокоты Виктория.
Хъæриу-хохы ныгуылæн фахсыл балц адæргъ 5 километрыл. Цæрæгойты æмæ зайæгойты дунейы цымыдисагдæр хъуыддæгтæ фенæн ис Цæгат Ирыстоны фæдзæхст бынаты. Сырх ленты фæстæ та – стæм зайæгойты æмæ сырх чиныгмæ хаст чи рцыд, ахæм цæрæгойты æнæхъæн дуне. Фæллад уадзыны ахæм хуыз чи уарзы, сæрмагондæй уыдонæн банывыл кодтой экологон къахвæндаг.
Маршрут зын не схондзынæ. Æппæтæй зындæр у фыццаг къубырыл схизын. Фæлæ йæ басæтдзæн райдайгæ турист дæр. Фыццæгтимæ йыл схызтысты ирвæзынгæнджыты студентон корпусы минæвæрттæ.
Экологон къахвæндагыл сæвæрдтой сæрмагонд нысантæ. Уым фыст сты бæлæсты нæмттæ æртæ взагыл: уырыссаг, латинаг æмæ ирон. Ацы территорийы ис хъæддаг хуытæ, æрсытæ, сæлавыртæ, сæгуыттæ æмæ стайтæ. Специалистты хъуыдымæ гæсгæ, экскурсийы рæстæг цæрæгойтыл сæмбæлын нæ бантысдзæн, фæлæ сын сæ фæдтæ фенын та æнцон хъуыддаг у.
Экологон балцы астæу фенæн ис æппæтæй рæсугъддæр æрдзы нывтæ. Заз бæлæсты къох хæццæ кæны æгæрон фахсмæ. Ацы бæлæстæ æвдисæнтæ уыдысты, милуангай азты дæргъы цард куыд ивта, уымæн. Ацы ран рæсугъд вæййы афæдзы алы афон дæр. Уæдæ уалдзæджы малусæг куы ракалы, уæд та алæмæты бынаты хуызæн вæййы. Экологон къахвæндаг арæзт у сæрмагондæй сæрдыгон маршруттæн. Уæд туристтæ бахауынц алы æрдзон ахорæнты уацары. Иуæй-иу зайæгойтæ хаст сты Цæгат Ирыстоны æмæ Уæрæсейы Сырх чингуытæм.
900 метры онг бæрзæнды æппæтæй тæссагдæр участокты алыварс сæвæрдтой хъæдæй конд хæцæнтæ. Чи бафæллади, уыдонæн бацæттæ кодтой цалдæр фæлладуадзæн зонæйы. Æрдзон рæсугъддзинæдтæй дарддæр ма ам ис арæзт объектæ дæр. Цымыдисаг фæкастысты 8 аздзыд Хетæгмæ дæр. Экологон къахвæндаг фенынмæ æрбацыд йæ фыдимæ, æмæ базыдта бирæ ногдзинæдтæ.
Сывæллæттæ ацы маршрутыл фыццаг хатт нæ цæуынц. Цæгат Кавказы хъæды хæдзарады техникумы ахуыргæнæг Роальд Каупуш ам скъоладзаутæн арæх саразы экскурситæ. Цæуы йыл 89 азы, æмæ кæстæртæн радзуры бирæ цымыдисаг хабæрттæ цæрæгойты æмæ зайæгойты тыххæй. Экологон къахвæндаджы проектыл бакуыстой цалдæр азы размæ. Сæрмагондæй Калугæйы экологон-биологон центры экспедицийæн. Фæлæ йæ царды рауадзын бантыст ныртæккæ, компани РусГидройы æххуысæй.
РусГидро ныридæгæн Цæгат Ирыстоны фæдзæхст бынаты территорийы бакуыста æртыккаг экологон къахвæндагыл. Раздæр маршруттæ цыдысты Цъæйы комы цъитимæ æмæ æхсæрдзæнтæм. Активонæй йæ фæллад чи фæуадзы, уыдон ацы маршруттæ бауарзстой. Уæвгæ та экотуризм нæ республикæйы кæны парахатдæр.
Нæ республикæйы фæдзæхст бынат æмæ РусГидройы æмгуыстад дæттынц бирæ хорз хатдзæгтæ. Уый фæрцы 2021-æм азы территорийы фæзындзæн дыууæ ног аивгонд объекты. Уый та дзурæг у ууыл, æмæ Цæгат Ирыстоны истори æмæ культурæ фæхæстæгдæр уыдзысты, экологон къахвæндæгтæ басгарын кæй фæнды, уыдонмæ.
