Хъабанты Валерийы цæхæрадоны фенæн ис алыхуызон зайæгойтæ, дунæйы алы бæстæты чи зайы, ахæмтæ.
Годжийы гагадыргътæ, папайя, гуавæ, авокадо æмæ æндæртæ. Дзæуджыхъæуы цæрæг йæ цæхæрадонæй сарæзтæ диссаджы дыргъдон. Ныссагъта ма дзы несийы сæрмагонд хуыз дæр. Нырма чысыл у, кæны джъитрийы ад. Хъабанты Валерийы цæхæрадоны фенæн ис алыхуызон зайæгойтæ, дунæйы алы бæстæты чи зайы, ахæмтæ. Сæ нымæц у æртæ сæдæйæ фылдæр. Уыдоны *хсæн ис 30 экзотиконтæ дæр. Йæ сæйраг нысан у – Цæгат Ирыстоны боныхъæдмæ сфæлтæрын кæнын алыхуызæн зайæгойтæ.
Ахæм диссæгтæ Хъабанты Валерийы цæхæрадоны бирæ. Зайæгойты 350 хуызы. Цæгатирыстойнаг боныхъæды хорз æнкъарынц сæхи. Иууылдæр зайынц зæрдæмæдзæугæ, дæттынц дыргътæ. Ацы æнæхъæлæджы дæсныйадыл Валерий фæхæст, ахуыр куы фæци, уæд. Æрыгон инженер-механик федта куыд хъæздыг у Советон Цæдисы зайæгойты дуне.
Валерийы æмкусджытæ цæрынæн равзæрстой нæ бæстæйы æндæр регионтæ, чидæртæ та – фæсарæнты *рбынат кодтой. Уыдонæй йын алчидæр æрвыста алыхуызон зайæгойтæ. Фæстæдæр та йæхи сывæллæттæ дæр, дард бæстæты уæвгæйæ, дисы *фтыдтой сæ фыды зайæгойты цымыдисаг хуызтæй. Кубæйæ, Боливийæ, Чилийæ, Перуйæ – алы бæстæйæ дæр-иу æрластой алыхуызон мыггæгтæ æмæ садзынæн бæзгæ æрмæг. 30 экзотикон зайæгойы хорз æнкъарынц сæхи дзæуджыхъæуккаг цæхæрадоны. Хурмæ стыр кæнынц кивийы дыргътæ, сырх кæнынц годжийы гагатæ, фидар кæнынц банантæ дæттæг бæлæстæ. Сæ фарсмæ рæгъæд кæнынц миндаль æмæ æхсæртæ, авокадо, питахайя, китайаг балтæ æмæ ма суанг цай дæр.
Цæмæй Ирыстоны зæххыл дард бæстæйаг зайæгойтæ дæттой дыргътæ, уый тыххæй хъуыд сæрмагонд куыст кæнын. Хъабанты Валерий сæ раздæр сфæлтæры, алы уавæртæ сын фæаразы, бахæссы сæм хъацæнтæ. Æнахуыр гагайæ æрзайын кодта физалис. Йæ китайаг бæлас та дæтты, сæнæфсиры хус гагайы ад чи кæны, ахæм дыргътæ. Селекционер фидарæй зоны, хъæуынц цымыдисдзинад, уарзон цæсæнгас æмæ æмбæлгæ зылд. Æмæ уæд алы зайæгой дæр, чи йæм зилы, уымæн æнæ дыргъ ратгæ нæ фæуыдзæн.
Хъабанты Валеримæ ма ис 500 хуызы зайæгойты мыггæгтæ. Кæм сæ ныссадза, уый нæй. Йæ цæхæрадоны иу уæгъд зæххы гæппæл дæр нæ фендзынæ. Бирæ талатæ селекционер аласы æмæ ныссадзы Дыгуры районы. Фарон ын сæ уым их ныххоста, фæлæ уæддæр Валерийы зæрдæ æрхæндæг нæ кæны. Йæ дæсныйад адæмæн хæссы æхсызгондзинад. Æмæ уый йæхæдæг нымайы стыр амондыл.
Хуымæтæджы нæ загъдæуы: зæххы къори зилы, йæ дæсныйад зæрдиагæй чи æххæст кæны, алы фæлварæнты дæр йæ уарзон куыстмæ цымыдисдзинад кæй зæрдæйы нæ мынæг кæны, ахæм адæмты руаджы. Уыдонæй иу – Хъабанты Валерий.
