Ам адæмæн амонынц алыхуызон æнæнхъæлæджы цауты рæстæг раст куыд архайын хъæуы, уый. Афæдзмæ дзы ахуырад райсы мин адæймагæй фылдæр.
Митциты Астан, Цæгат Ирыстоны паддзахадон медицинон академийы кафедрæйы хистæр ахуыргæнæг: «Æнæнхъæлæджы цау куы æрцæуа, уæд нхи куыд дарæм, уый зондзыстæм. Адæмæн æххуыс кæндзыстæм, нæхи дзæбæх равдисдзыстæм».
Граждайнаг хъахъхъæнынады æмæ æнæнхъæлæджы цауты ахуырадон-методикон центр Цæгат Ирыстоны фæзынд 16 азы размæ. 2005-æм азæй фæстæмæ йæ куыст арæзт цæуы 3 факультетмæ гæсгæ. Уыдоны ахуырад райсынц администрациты, организациты разамонджытæ, ирвæзынгæнæн æмæ диспетчерон службæты кусджытæ. Амонынц сын, зын уавæрты куыд архайын хъæуы, уый.
Таутиаты Барис, граждайнаг хъахъхъæнынады æмæ æнæнхъæлæджы цауты ахуырадон-методикон центры разамонæг: «Ацы ран махмæ их дæр фæуары, тыхджын дымгæ дæр вæййы. Адæймаг йæхи куыд дара, уый хъуамæ зона. Уый тыххæй та йæ ахуыр кæнын хъæуы».
Ахуырадон процесс арæзт у теоретикон хайæ лекциты хуызы, æмæ практикон хайæ. Уымæ хауынц сæрмагонд ахуыртæ æмæ тренировкæтæ.
Хуымарты Хъазыбег, ахуыргæнæг: «Адæмы ахуыр кæнæм, æнæнхъæлæджы цауты тыххæй сын дзурæм. Ныртæккæ ахуыр кæнæм прибортæ. Адæм, цæмæй прибортæй архайын зоной, ууыл ахуыр кæнæм».
Цæгат Ирыстоны центр регионы нымад у хуыздæртæй иуыл. Афæдзмæ дзы ахуырад райсынц мин адæймагæй фылдæр.
Ахуырадон-методикон центры ма фæзындзæн ноджы дæр иу факультет. Архайдзысты дзы бынæттон администрациты, бæрнон органты æмæ организациты разамонджытæ, стæй æдасдзинадыл дзуапп чи деты, уыцы кусджытæ. Алчидæр сæ хъуамæ ацæуа ахуырад зынгсирвæзæн-техникон программæмæ гæсгæ. Факультет архайын райдайдзæн ацы аз.