Йæ нывтæй кæсынц æцæг хъайтартæ, паддзах Николай дыккаг йæ цард кæуыл æууæндыд, уыцы хæстон хъæбатыртæ. Курдиатджын нывгæнæг йæ куыстытæ хуызистытæм гæсгæ кæны ныр 20 азы дæргъы. Йæ сæйраг нысан у ныры фæлтæрæн кадджын ирыстойнаг иналæртты тыххæй радзурын.
Ацы куыстытæ нывтæ дæр не схондзынæ, сты бындурон наукон иртæстытæ, историон æвдисæнтæ. 20 азæй фылдæр Лотиты Игорь кæны, Уæрæсейы императоры бæрзонддзинады Конвойы чи уыд, уыцы ирыстойнаг минæвæртты портреттæ. Æмбырд кодта зæронд хуызистытæ, алыхуызон службæты æмæ архивты гыццылгай фембырд кодта сæ биографи, семæ баст цаутæ. Автор йæхæдæг куыд зæгъы, афтæмæй алы портрет дæр у ирон адæмы царды æвдисæн, Ирыстоны истори æмæ дзы хъуамæ сæрбæрзонд уæм.
Лотиты Игорь, нывгæнæг: «Сæ уæздандзинад нывты дæр бæрæг у. Сæ цæстæнгас, сæ конд, сæ уæлæдарæс. Алцыдæр у сæ миддунейы хъæздыгдзинады æвдисæн. Хъыгагæн, рæстæг цæуы æмæ йемæ хæссы ивддзинæдтæ. Фæлæ нæм цы хæзнатæ баззад, уыдон хъæуы хъахъхъæнын. Нæ фыдæлты ном, се гъдау, сæ намыс хъуамæ кадджынæй хæссæм. Уый мæхицæн хæсыл банымадтон. Æмæ та иу ногæй ссыдтæн Мæздæгмæ æрмæг æмбырд кæнынмæ, зæронд къамтæ, нывтæ, газеттæ. Æмæ иу цыдртæ ссардтон».
Историон документтæм гæсгæ Мæздæджы районы Новоосетиновскæйы, Черноярскийы æмæ иннæ станицæты цард бирæ ирон хъазахъхъæгтæ. Бирæтæ сæ систы паддзахы æфсады инæлартæ: Хъуысаты, Абæциаты, ТугъАнты мыггæгты минæвæрттæ… Ныртæккæ Лотиты Игорь кусы Гайттаты Исайы фæлгонцыл. Уæрæсейы императоры бæрзонддзинады Конвойы чи уыд, уыцы ирыстойнаг минæвæртты портретты серийы уыдзæн 76-æм. Зæгъын хъæуы уый дæр Игоры фыдæлтæ дæр кæй службæ кодтой императоры æфсады. Сæ иуы тыххæй уал, Лотиты Николайы тыххæй ссардта æрмæджытæ.
Лотиты Игорь, нывгæнæг : «Цы нын баззад нæ фыдæлтæй, уый ахæм хъæздыг æрмæг у, æмæ йæ хъахъхъæнын хъæуы. Ничи нын баххуыс кæндзæн. Æз мæ хистæртæй дæр арæх хъуыстон нæ фыдæлты тыххæй. Тынг мæ фæндыд исты скæнын сæ ном рох куыд нæ уа, уый тыххæй. Фæлæ Советон рæстæг паддзахы заманы тыххæй æргом дзурæн дæр нæ уыд. Уæд мæ фæндтæ мæ къухы нæ бафтытысты».
Ирыстоны минæвæрттæн кæддæриддæр кад кодтой æфсады. Кæд æмæ иу конвойы, кæнæ æфсады уыд Ирыстонæй адæймаг, уæд алкæйдæр ныфс уыд алцыдæр кæй уыдзæн сабыр æмæ хорз. Æнувыд уыдысты сæ службæйыл. Афтæ æнувыдæй сыл кусы Игорь дæр.
Лотиты Игорь, нывгæнæг: «Арæх иу цы къамтæ ссардтон, уыдон æбæрæг уыдысты. Зæгъæм, лæууы хъазахъхъаг æфсæддон уæлæдарæсы – фæлæ чи у, кæцæй у, уый бæрæг нæу. Кæнæ къамы æрмæстдæр йæ сæр æмæ уæхсчытæ йеддæмæ куы ницы зына, уæддæр кусын æнцон нæу. Стыр куыст кæнын хъæуы. Уæлæдарæсы хуыз сбæрæг кæнын, кæцы æфсæддон хайады службæ кодта æмæ афтæ дарддæр. Уæлдай хъыг та цæуыл кодтон? Паддзах йæ цард кæуыл æууæндыд, йæ ныфс чи уыд, уыцы адæмы къамтæ музейты дæр не сты. Фылдæр хатт иу сæ ссардтон бырæтты хсæн, кæнæ кæй аппæрстой, ахæм зæронд гæххæттыты хсæн».
Йæ куыстытæ «Осетинский Конвой Императорского величества» Лотиты Игорь равдыста, Романовты хæдзары 400 азы бонмæ цы кадджын мадзæлттæ арæзт æрцыдысты, уым. Стыр аргъ сын скодтой. Мæскуыйы облæсты губернатор та йын саккаг кодта преми «Бородино».
Игорь йæхæдæг куыд зæгъы, афтæмæй кадыл нымайы царды «Конвоимæ» иумæ цæуын. Историйы стыр фæд чи ныууагъта, Ирыстоны ном кадджынæй чи хаста, уыцы адæмимæ. Æмæ йын кæд бантыса историон фæлгонцтæн ног цард раттын – уæд уыдзæн амондджын.
