Ивгъуыд æнусы 20-æм азты Хуссар Ирыстоны лæппутæ æрвыст æрцыдысты Стъараполы крайы станицæ Боргустан урсгвардионтæй суæгъд кæнынмæ
Ацы аз 100 азы сæххæст нæ историйы уæззау цаутыл. Ивгъуыд æнусы 20-æм азты Хуссар Ирыстоны лæппутæ æрвыст æрцыдысты Стъараполы крайы станицæ Боргустан урсгвардионтæй суæгъд кæнынмæ. Сæ бригад арæзт уыд, куыд фистæг, афтæ бæхджын полктæй дæр. Фыццаг уал æрвыст æрцыдысты Кисловодскмæ, уый фæстæ та йæм хæстæг цы хъæутæ ис, уыдон ссарибар кæнынмæ. Уыцы цаутыл афæлгæст Хæуытаты Зитæ.
Хуссар Иры цæрджытæн Боргустаны уæззау цаутæ дзæвгар рæстæг уыдысты æнæбайгасгæ хъæдгомау… Æвæццæгæн махæй дæр бирæтæ фехъуыстой, уыцы цауты тыххæй, фæлæ цæимæ баст сты æмæ дзы чи архайдта, уый бæлвырдæй стæмта зонынц…
Ивгъуыд æнусы 20 азты Гуырдзыстоны хицæуиуæг кодтой меньшевиктæ. Июны мæйы уыдон ныбырстой Хуссар Ирмæ… Ам цы тохтæ сарæзтой, уыдон, кæд сæ масштабтæм гæсгæ уыдысты къаддæр, уæддæр сæ æвæццæгæн абарæн ис, ФС хæсты цæутимæ… Цхинвалæй Ручъы хъæуы онг ахæм хæдзар нæ баззад ацы цауты цæхæр, кæй нæ басыгъта … Не взæрстой зæрондæй, æрыгонæй сывæллонæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй. Сæ цæрæн бынæттæ æмæ райгуырæн зæхх ныууадзгæйæ адæм лидзгæйæ æмбæхстысты хъæдты…Æгасæйма дзы–иу чи баззад, уыдон та ахыстысты фцæджы сæрты… Сæ фæд-фæд фæндагыл та æнустæм хуысгæйæ баззадысты абоны онг сæ нæмттæ кæмæн не сбæрæг, уыдон…
Уыцы рæстæг та Хуссар Ирыстоны сахъгуырд лæппутæ æрвыст æрцыдысты Старапъолы крайы станицæ Боргустан урсгвардионтæй суæгъкæнынмæ. Минæй фылдæр сырхгвардионы æрæмбырд сты Дзæуджыхъæуы æфсæнвæндаджы вокзалы æмæ ацыдысты, куыд фæзæгъынц, сæ ацу æмæ ма рацуйы фæндагыл… Сæ бригадæ арæзт уыд, куыд фистæг, афтæ бæхджын полктæй дæр. Фыццаг уал æрвыст æрцыдысты Кисловодск æмæ йæм æввахс цы хъæутæ ис, уыдон ссарибар кæнынмæ. Уый фæстæ сæ фæндаг уыд тохы цæхæрмæ-Боргустанмæ. Уырдæм æфтгæ бæргæ бакодтой, фæлæ…
Тыхтæ æммиас нæ уыдысты, афтæ куы зæгъæм, уæд æвæццæгæн фæрæдыйдзыстæм. Дзæвгар фылдæр æмæ гæрзифтонгдæр…
Фæлæ уæддæр цыбыр рæстæджы фæстæ сæ къухы бафтыд станицæмæ бахизын. Бирæ хæдзæрттæ дзы федтой афтидæй, бирæты та уыдысты урсгвардионтæ… Райдыдтой карз тохтæ…Бирæ зиантимæ, фæлæ сæ размæ æвæрд хæс æххæст кодтой…
Бригадæйæн разамынд, чи лæвæрдта, уыдонæн се ппæтæн, кæд уырыссаг мыггæгтыл фыстой сæхи, уæддæр дарддæр цы цаутæ æрцыд, уыдонæй скæнæн ис фиппайнаг, бынтон афтæ кæй нæ уыд…Не мзæххонтыл иу ахæм тохы фæстæ рацыдысты гадзрахатæй, ауæй сæ кодтой…Бахаудысты æрхъулайы… Бацайдагъ лæгæвзарæн тох… Урсгвардионтæ æрмæст нымæцмæ гæсгæ нæ уыдысты бирæ фылдæр, фæлæ ма уыдысты гæрзифтонгдæр… Уæддæр ацы ран тохты сæ ирон лæджы кад, намыс дæлæмæ ничи æруагъта…Хъæбатырæй хæцыдысты сæ фæстаг сулæфты онг… Ацы ран нæ мзæххонтæн æххуыс фесты бынæттон цæрджытæй ма чи баззад, уыдон… Архайдтой цæф æфсæддонты тохы цæхæрæй исты хуызты раласын…
Цас рацыдаид, уый æввæццæгæн абон бæлвырд нæу, фæлæ ма уыцы рæстæгмæ бригадæйæ æгасæй чи баззад, уыдоны æххуысмæма æрбатагъд кодта Гаджиты Бадиллайы бæхджын полк…Ссарибар кодта не мзæххонты…Мин адæймагæй фылдæрæн та Боргъустаны зæх сси се нусон бынат…
196-æм азты уыцы сахъгуырд хæстонтæн арæзт æрцыд цыртдзæвæн. Уæдæй абонмæ нæ уыд цалцæггонд, æрцыд æдзæлæг уавæрмæ. Ныртæккæ бынæттон хицауæды хъæппæрисæй ацы фарстамæ æргом здæхт цæуы.
Уыцы цаутæ банымайæн ис ирон адæмы фыццаг геноцидыл. Ацы аз сыл сæххæст 100 азы. Хъуамæ рох ма уой. Уый фæдыл Кисловодскы арæзт æрцыд сæрмагонд мадзал. Æрымысыдысты æнæаххосæй уым чи фæмард, уыдоны нæмттæ. Номарæн мадзæлтты архайдтой ЦИ æмæ фæсарæйнаг æхсæнадон минæвæрттæ дæр.
