филиал вгтрк государственная телерадиовещательная компания “Алания”

Телеканал «Уæрæсе 24»-ы уацхæсжытæ зилынц Уæрæсейы регионтыл æмæ кæсынц, кæм цы цымыдисаг историон æмæ архитектурон цыртдзæвæнтæ ис, уымæ.

Ацы бонты уыдысты Ирыстоны æмæ программæ «44 Дæргъад»-ы минæвæрттимæ кæсынц республикæйы цымыдисаг историон æмæ архитектурон цыртдзæвæнтæм. Хъыгагæн сæ бирæтæ сты сæфты къахыл. Тынг тæссаг сын у ныккæлынæй.

Сфæлдыстадон къорды разамонæг Гульшат Балтаевайы ныхæстæм гæсгæ сæ съемкæты сæйраг нысан у бæрнон кусджыты ргом раздахын, федералон номхыгъдмæ хаст чи рцыд, уыцы цыртдзæвæнты уавæрмæ.

Гульшат Балтаева, телеканал «Уæрæсе 24»-ы культурæйы хайады разамонæг: «Сæвзæрд уавæр æнахуыр æмæ цымыдисаг у. Иуæй паддзахад сфидар кодта федералон программæ, йæхимæ раста сæ хъахъхъæныны хæс. Иннæрдыгæй та – сæ сцалцæг æмæ реставраци кæнынæн нæ, фæлæ ныртæккæ куыд сты, ахæм хуызы бахъахъхъæнынæн дæр æхца нæй. Куыд æй зонын, афтæмæй мыггæгты минæвæрттæ сæхæдæг дæр разы сты фæкæсынмæ, фæлæ се ппæт хæрдзтыл нæ аххæсдзысты. Ардæм куы цыдыстæм, уæд нæ фæндыд информацион сюжет сисын, растдæр зæгъгæйæ та адæм паддзахадæн куыд æххуыс кæнынц, уый тыххæй. Фæлæ бынæттон архитектурон цыртдзæвæнтæм куы æркастыстæм, уæд æй бамбæрстам – фарстамæ æвæстиатæй хъæуы æркæсын. Чи зоны Ирыстоны цыртдзæвæнты тыххæй бацæттæ кæндзыстæм стыр æрмæг, цæмæй хъуыддаг кæмæй аразгæ у, уыдон æм се ргом раздахой».

Уыимæ разы сты мыггæгтæ дæр. Бирæтæн нырма сæ мыггаджы мæсгуытæ, гæнахтæ сæ фыдæлты зæххыл сты, фæлæ сæм хъæуы базилын.

Сæ рагфыдæлты цæрæн бынат сног кæныныл архайынц, Лисрийæ чи рацыд, уыдон дæр.

Багаты Алан, Цæгат Ирыстоны гуманитарон æмæ социалон иртæстыты институты этнологийы хайады хистæр зонадон кусæг: «Ацы хъæу у Ирыстоны рагондæр хъæутæй иу. Ныр дæр ма бæрæг дары, куыд стыр уыд, уый. Цы гæххæттытæ баззад уыдонмæ гæсгæ йæ цæрджыты æдæр чысыл нæ уыдысты. Хъыгагæн, бирæ историон цыртдзæвæнтæ сæфынц, цæстдард сæм кæй нæй, уый аххосæй. Мыггæгты бон дæр нæу æппæт хæрдзтæ сæхимæ райсын. Хъæуы сын æххуыс кæнын».

Кæддæр ацы хъæуы уыд 60 хæдзары. Уыд дзы кувæндон дæр. Сæхи, сæ бинонты дзы Хуыцауы хорзæх ракурынмæ цыдысты Лисрийы æмæ сыхаг хъæуты цæрджытæ. Се ппæты дæр уырныдта, ам цæры Боныхъæды бардуаг.

Специалистты æмæ Дарчиты мыггаджы минæвæртты фæнды хъæу сног кæнын. Скæнын дзы историон цыртдзæвæн.

Багаты Алан, Цæгат Ирыстоны гуманитарон æмæ социалон иртæстыты институты этнологийы хайады хистæр зонадон кусæг: «Фæнд кæнæм ам этнокультурон хъæу скæнын. Хъуамæ нæ кæстæртæ зоной алы хъæуы равзæрды истори, чи дзы цард, цы хæрзты бацыдысты йæ цæрджытæ паддзахады æмæ иннæ адæмы раз».

Ныртæккæ Ирыстоны ис 300 историон æмæ архитектурон цыртдзæвæны. Сæ фылдæр сты базилинаг. «Уæрæсе 24»-ы уацхæсджытæ се ппæтыл не рзылдысты. Фæлæ бабæрæг кодтой Лисри, Хæназ, Нузалы аргъуан, ЦИПУ-йы истори æиæ архитектурæйы музей. Цы федтой, уый сæ бафтыдта стыр дисы. Æмæ сæ фæнды Ирыстоны историон хъæздыг бынтæ бахъахъхъæнынæн баххуыс кæнын.

Чи зоны сын баххуыс кæндзæн, цы хъæу сног кæныныл кусынц, уыцы Лисрийы «Мидхъæуы Дзуар».