Сæрд æмæ фæззæг хъарм кæй уыдысты ууыл республикæйы цæрджытæ тынг цин кодтой. Фæлæ зæхкусджытæм та ис æндæр хъуыдытæ. Фæззæг зноны онг хъарм кæй хаста, уый хорзырдæм нæ фæзынд зæххыл.
Сæрд æмæ фæззæг хъарм кæй уыдысты ууыл
республикæйы цæрджытæ тынг цин кодтой. Фæлæ зæхкусджытæм та ис æндæр
хъуыдытæ. Фæззæг зноны онг хъарм кæй хаста, уый
хорзырдæм нæ фæзынд зæххыл. Уымæлхъуаг кæй у, уымæ гæсгæ у хъæбæр æмæ
хуым кæнын нæ комы. Гутон дзы нæ цæуы. Афтæмæй, зæхкусджыты бон нæу
фæззыгæндтæ байтауын æмæ тыхсынц фидæны тыллæгыл.
Боныхъæд хъарм кæй хаста, уый Цæгат
Ирыстоны хъæууон хæдзарады къабазы кусджыты зæрдæтæ æппындæр нæ рухс
кодта. Раздæры азты-иу фæззыгон кæд быдырты техникæ æмæзмæлд кодта, уæд
ацы аз та уавæр бынтон æндæрхуызон у. Хус æмæ хъарм рæстæг кæй уыд, уымæ
гæсгæ зæхх ныхъхъæбæр æмæ хуым кæнын нæ комы. Зæхкусджыты бон нæу
фæззыгæндтæ байтауын. «Ахæм хус зæххыл кусæн нæй» – зæгъынц
хъæууонхæдзарадон кооператив «Ильичы фæдзæхстытæм гæсгæ» кусджытæ дæр.
Гæлинæ Кириченко, хъæууонхæдзарадон
кооператив «Ильичы фæдзæхстытæм гæсгæ»-ы кусæг: «Нырма уал зæхх тынг хус
у. Гутон быдырмæ куы рацæуы, уæд йæ бон зæхх хуым кæнын нæу. Нæ дзы
цæуы. Æнхъæл чи уыд æмæ боны хъæд ахæм уыдзæн. Мах дæр ма раннæй рæтты,
уымæл кæм уыд, уым байтыдтам фæззыгæндтæ. Стæй картоф кæм уыд, уым зæхх
фæлмæндæр у æмæ уыцы фæзуæттæ дæр байтыдтам. Фæлæ ныр куыд уыдзысты – нæ
зонын. Къæвда кæй нæ уыд, уый йæ рæстæджы нартхор бафснайынæн хорз уыд…
Фæлæ хæстæгдæр рæстæг куы нæ рауарыдаид, уæд цы ныссагътам, уый дæр
фесæфдзæн. Фидæны тыллæг хорз кæй уыдзæн, уый дæр дызæрдыггаг у. Цы
кæнæм, уый нæ зонæм. Тынг зын у бирæ адæмы фыдæбон куыд сæфы, уымæ
кæсын».
Кооперативы бæрны ис зæххытæ 500
гектары, уыдонæй байтыдтой æрмæстдæр 370. Уыдон дæр куыд рауайдзысты,
уый нырма бæрæг нæу. Иннæ æзты-иу ацафон æвзартæ ссыдысты 30 см. Фæлæ
ацы аз æвзартæ нæма ссыдысты æмæ тæссаг у, фидæны тыллæг æвзæр куы
рауайа, уымæй.
Ахæм уавæры сты республикæйы æппæт
хæдзарæдтæ дæр. Кæмдæрты фæззыгæндтæ тауынмæ цæугæ дæр нæ ракодтой.
Техникæ уайтагъд кæй асæтты, уый тыххæй. Сæвзæрд уавæры тыххæй
республикæйы хъæууон хæдзарады министрады специалисттæ сарæзтой
сæрмагонд æмбырд. Фæлæ цалынмæ бæлвырд уынаффæтæ хаст не рцыдысты, уæдмæ
быдырты кусæг нæй.
Бæззаты Бимболат, РЦИ-Аланийы хъæууон
хæдзарады министрады зайæгойты хайады хицау: «Æрдзон уавæртæ афтæ
рауадысты æмæ къæвдатæ гыццыл уыд. Зæхх куыд æмбæлы афтæ уымæл нæу, хуым
кæнынмæ нæ бæззы. Мах та фæнд кодтам фæззыгæндты фæзуат фæфылдæр кæнын
45 000 га уæнг. Фæлæ абоны онг 21 000 га бæрц йеддæмæ нæ бон нæ бантыст
байтауын. Уымæй уæлдай ма тынг тыхсæм зымæг йæхи куыд равдисдзæн, уымæй
дæр. Нæ зæрдæ дарæм кæй уыдзæн уазал æмæ мит дзæвгар кæй рауардзæн,
ууыл. Хъыгагæн, мæ бон зæгъын нæу, уæвæр хуыздæр кæм у, ахæм район.
Алагиры районы, къæвдатæ арæхдæр кæм вæййы, уыцы район дæр хуыздæр
уавæры нæй. Мæздæджы район та ис æппæтæй уæззаудæр уавæры. Мæй размæ
байтыдтой фæззыгæндтæ, фæлæ дзы абоны онг зæххæй ницы зыны».
Ныртæккæ хъæууæон хæдзарады кусджытæ се
ппæт дæр сагъæсы сты, фидæны тыллæг куыд рауайдзæн, уымæй. Зæхх куыд
æмбæлы, афтæ куы нæ суымæл уа – уæд тæссаг у, уалдзæджы быдырты куы ницы
æрзайа, уымæй. Фæлæ знон къæвда уарын кæй райдыдта, уый сын сæ зæрдæты
цин бауагъта. Цалдæр боны афтæ куы ахæсса, уæд цы ныссагътой, уыцы
фæззыгæндтæ ратдзысты æвзартæ æмæ уæд зæрдæ дарæн ис, фидæны тыллæг
бæркадджын кæй рауайдзæн, уымæй.
Синоптикты бæрæггæнæнтæм гæсгæ октябры
уæлдæфы температурæ уыд нормæйæ 4 градусы фылдæр. Ноябрь та у нормæйæ
2-4 градусы хъармдæр. Фæлæ специалисттæ зæгъынц, – ацы бонты зынгæ
фæуазалдæр уыдзæн æмæ республикæйы уардзысты къæвдатæ. Фæлæ та уый фæстæ
ногæй уыдзысты хур бонтæ.
Зыхъуаты Жаннæ
