Дзæуджыхъæуы ис Венгрийы делегации. Йæ уæнгтæ сты культурæйы минæвæрттæ, историктæ æмæ рагон ясты фæдонтæ. Ясты æмæ Аланты бастдзинад райдыдта 6-æм æнусы.
Венгрийаг æмæ ясты нывгæнджыты равдыст байгом котдтой Цæгат Ирыстоны паддзахадон филармонийы нæлгоймæгты хор, Дзанайты Ольгæйы разамындæй. Семæ азарыдысты уазджытæ дæр. Ирон адæмон инструментты асмабль «Къона»-йы музыканттимæ та йе сфæлдыстад равдыста Венгрийаг музыкант Миклош Бот. Иумæ азарыдысты иронау æмæ венгрийагау дæр.
Кадджын уазджытæн раарфæ кодта Цæгат Ирыстоны хацауады сæрдар Такъоты Сергей. Куыд фæнысан кодта, афтæмæй ацы равдыстæн ис канд культурон нæ, фæлæ ма историон нысаниуæг дæр.
Такъоты Сергей, РЦИ-Аланийы хицауады сæрдар: «Кæцæй рацыдысты, уыцы бынæттыл зилынц, кæсынц, æмæ уый тынг æхсызгон у, æмæ уымæ гæсгæ уый тынг зынаргъ у ирон адæмæн дæр, æмæ ястæн дæр. Куыд дарддæр, фтæмæй нæм фылдæр хъуыддæгтæ æнхъæлмæ кæсы, кæрæдзийы пайдайæн цы хъуыддæгтæ ис, ахæмæтæ».
Равдыстмæ сæ куыстытæ бацæттæ кодтой 12 венгрийаг æмæ ясты нывгæнджытæ. Се ппæт дæр сты тынг цымыдисаг. Специалисттæ куыд фæнысан кодтой, афтæмæй алы куысты дæр ис арф хъуыды. Бæрæг у Венгрийы нывкæнынады скъолайы къухавæрд.
Ацы равдыст Цæгат Ирыстоны уыдзæн 6-æм маймæ. Æвдыст дзы æрцыд 40 куыстæй фылдæр – нывкæнынад, графикæ æмæ ма раст скульптурæты хуызистытæ.
Яс Янош Молнар куыд зæгъы, афтæмæй йæ рагфыдæлтæ, Аланты зæххыл ныр ис фыццаг хатт. Æмæ йæ царды уый тынг ахсджиаг цау у. Уымæ гæсгæ равдыстмæ æрбаласта, йæ фыдæлты фæлгонцтæ кæм равдыста, уыцы куыстытæ. Зæгъын хъæуы уый, æмæ дыууæ азы размæ, Будапешты уыд ирон нывгæнджыты куыстыты равдысты. Уæд ацы хъуыддагæн æвæрд æрцыд фидар бындур.
Басаты Олег, Уæрæсейы Федерацийы сгуыхт нывгæнæг: «Куыд загътой, афтæмæй сæ зæрдæмæ тынг фæцыдис. Уый фæстæ сын мах загътам, æрцæуыт махмæ æмæ нын равдисут уæ куыстытæ, уæ культурæ. Æмæ абон уынæм ацы рæсугъд равдыст».
Уæвгæ, ацы стыр куыст райдыдта 2008-æм азы. Уæд Венгрийы æвдыст æрцыд режиссер Туаты Тиминæйы киноныв «Венгрийаг Алани». Ястæ Венгримæ ацыдысты 13-æм æнусы. Æмæ 700 азы иу адæмыхатты минæвæрттæ нал зыдтой кæрæдзийы. Уыцы рæдыд сраст кæныныл ныр бирæ азты дæргъы архайы Туаты Тиминæ.
Туаты Тиминæ, УФ-йы аивæдты сгуыхт архайæг: «Венгрийы мыхуыргонд цæуы æрвылмæйон журнал. Уым фыст æрцæуынц ирон фысджыты уыцмыстæ, социалогон наукон куыстытæ венгрийаг æвзагыл. Уыдон ист æрцæуынц мах журнал «Дарьял»-æй. Фæнды сæ зонын, ам Ирыстоны цы хабæрттæ цæуы, цæмæй цæрынц се `фсымæртæ – ирон адæм. Æмæ уый тынг ахсджиаг хъуыддаг у».
Равдыст фенынмæ Тугъанты Махарбеджы номыл музеймæ æрбацыдысты Хицауады уæнгтæ, республикæйы сфæлдыстадон æмæ наукон интеллигенцийы минæвæрттæ.
Хъантемыраты Эльбрус, РЦИ-Аланийы национ музейы наукон-экспозицион хайады сæргълæууæг: «Не `мтугонтæ, ястæ Венгрийæ æрбаластой се сфæлдыстадон куыстытæ, æмæ уый у фыццаг къахдзæф, æмæ рæстмæ, фæуæд, уымæн æмæ уыцы равдысты руаджы дыууæ адæмы хатт фæстæмæкæрæдзимæ фæндаг агурынц».
Венгрийæ делегаци Цæгат Ирыстоны ис ныр къуырийы бæрц. Уазджытæ сæхæдæг куыд зæгъынц, афтæмæй Ирыстоны уæвгæйæ, сæхи æнкъарынц, сæхи зæххыл цыма сты, афтæ. Æмæ ацы арфæйаг хъуыддагæн стыр фидæн кæй ис, уыд дызæрдыггаг нæу.
Гугкаты Иринæ
