Цæгат Ирыстоны инновацион гæнæнтыл чи кусы, уыцы адæмимæ аныхас кодта не сфæлдыстадон къорд
Егъау æрхъуыдыдзинæдтæ, цымыдисаг иртæстытæ æмæ ирд эксперименттæ. Æппæт ацы хъуыддæгтæ хауынц наукæйы рæзтмæ. Нæ бæстæйы сбæрæг кодтой Уæрæсейы наукæйы бон. Цæгат Ирыстоны инновацион гæнæнтыл чи кусы, уыцы адæмимæ аныхас кодта не сфæлдыстадон къорд. Наукæ æгæрæон уарзтæй си бауарзта, уыдоны тыххæй бæлвырддæр радзурдзæн Гуытъиаты Алинæ.
Ӕртын цыппараздзыд Хуыбежты Сослан ныфсджын къахдзӕфтӕ кӕны наукӕйы. Физикон-математикон наукӕты кандидат, нӕ бӕстӕйы раззагдӕр наукон институтты кусӕг абон нымад у физикӕйы къабазы дзырдзӕугӕдӕр ӕрыгонахуыргӕндтӕй иу.
Ӕрыгон ахуыргонды куыстытӕн ис стыр наукон ӕмӕ практикон ахадындзинад. Пайда сӕ кӕнынц Хуры энергийы рацарӕзты, наноэлектроникӕйы, фидӕны медицинӕйы. Ныртӕккӕ ахуыргонды куыстытӕ рахызтысты эксперименты арӕнтӕй дунеон ӕмвӕзадмӕ. Ӕххуыс ын кӕнынц Уӕрӕсе ӕмӕ Белоруссийы бындурон иртӕстыты фонд.
Ӕрыгон ахуыргонд хъуамӕ архайа командӕйы уымӕн ӕмӕ стыр наукон эксперименттӕ иунӕгӕй нӕ сараздзынӕ. Уымӕй уӕлдай академион тыгъдады, студенттӕ, аспиранттӕ ӕмӕ ӕндӕр наукон кусджыты ӕхсӕн къухы фылдӕр ӕнтыстдзинӕдтӕ бафтдзӕн.
Нудӕсаздзыд Гуырцъыты Аслан у фидӕны физик, наукон лабораторийы ассистент.
Созайты Зауырбегыл цӕуы 24 азы, у аспирант. Ахуыр кӕны физикӕйы къабазы ӕмӕ йӕ зӕрдӕйӕн уӕлдай ӕхсызгон сты нымӕцтӕ ӕмӕ формулӕтӕ. Зауырбег иртасы титан ӕмӕ молибдены миниуджытӕ. Йӕ диссертацийы фӕлгӕты арӕх ацӕуы наукон стажировкӕтӕ, базонгӕ вӕййы дунеон фӕлтӕрддзинадимӕ, архайы конференциты ӕмӕ ӕндӕр мадзӕлтты. Наукӕ куыдфӕндыйы ахаст нӕ быхсы – зӕгъы Зауырбег.
Ӕрыгон ахуыргонды статус ныртӕккӕ дӕтты алыхуызон бартӕ, бӕрнондзинад ӕмӕ авналӕнтӕ. Уымӕй уӕлдай сын ис фадат грантты конкурсы архайынӕн, наукон организациты хыгъды лӕууын ӕмӕ сын сӕ техникон хъомысӕй пайда кӕнын. 2021 аз президент Владимир Путин расидтис наукӕ ӕмӕ технологиты азӕй. Уыцы аз фӕндаг радта нӕ бӕстӕйы наукон фидӕнӕн. Национ проект «Наука и университеты»-йы фӕрцы байгом кодтой 120 фӕсивӕдон лабораторийы ӕмӕ фондз наукон ахуырадон центры. Уӕрӕсӕйы аивта наукӕмӕ ахастдзинад. Бонӕй бонмӕ фидар кӕны, ӕмӕ йӕ рӕнхъытыл ӕфтауы.
Петракис Чиликиди у наукон иртасӕн институты хистӕр наукон кусӕг. У иртасӕн проектты президенты программӕйы уӕлахиздзау. Йӕ къухы бафтыд хъӕууонхӕдзарады инновацион технологитӕ саразын, ныммыхуыр кӕнын цалдӕр наукон куысты, райсын экспертты бӕрзонд бӕрӕггӕнӕн ӕмӕ грант ӕртӕ милуан сомы. Ӕрыгон иртасӕг ӕмбары, нӕ бӕстӕйы наукон фӕсивӕды бон кӕй у саразын тыхджын дунеон къорд. Фӕлӕ уымӕн хъӕуы паддзахадон гарантитӕ ӕмӕ ӕххуыс.
Номдзыд уӕрӕсейаг физик Виталий Гинзбургы хъуыдымӕ гӕсгӕ наукӕйы сӕйрагдӕр у фарста раст ӕрӕвӕрын. Чи зоны ӕмӕ нӕ республикӕйы ӕрыгон ахуыргӕндты къухы бафтдзӕн фарстатӕ раст ӕрӕвӕрын ӕмӕ уый фӕрцы наукӕйы ног авналӕнтӕ байгом кӕнын.
