Мадзæлттæ куыд арæзт цæудзысты, уый тыххæй ныхас цыд республикæйы сæргълæууæг Битарты Вячеслав æмæ культурон объекттæ хъахъхъæныны комитеты сæрдар Æгайты Эмилийæйы хсæн
Цæгат Ирыстоны цæттæ кæнынц Аланийыл саргъуыдыл 1100 азмæ. Мадзæлттæ куыд арæзт цæудзысты, уый тыххæй ныхас цыд республикæйы сæргълæууæг Битарты Вячеслав æмæ культурон объекттæ хъахъхъæныны комитеты сæрдар Æгайты Эмилийæйы хсæн. Культурон-дзыллон мадзæлттæ, равдыстытæ, фестивальтæ, мыхуыры рацæудзысты ног чингуытæ. Рохуаты не сты культурон хæзнатæ цы объекттæн ис, уыдон дæр. Зæгъæм сцалцæг кæндзысты 11-æм æнусы, Æрæфы районы Уæхъæцы хъæуы, чырыстон нысаниуæгимæ арæзт мæсыг. Базилдзысты 19-æм æнусы арæзт Уæлахизхæссæг Сыгъдæг Георгийы номыл æмæ Ирыхъæуы Мадымайрæмы аргъуантæм. Ирон литературæйы бындурæвæрæг Хетæгкаты Къостайы номыл музей, стæй поэт цы хæдзары райгуырд, уый æмæ Заманхъулы «Зылын цырт»-мæ. Æгайты Эмилия куыд загъта, афтæмæй хъахъхъæд цæудзæн сæ раздæры хуыз. Ныхас ма цыд Фыдыбæстæхъахъхъæнджыты цыртдзæвæнтæ æмæ мемориалон комплексты, стæй æндæр ахсджиаг объектты цалцæгыл.
